Dış ticaret işlemleri, alıcı ile satıcının sözleşme yapması ile başlar. Sözleşmelerde tarafların yükümlülükleri ve haklarının kesin bir biçimde şarta bağlanması gerekir. Malların bir yerden başka bir yere taşınmasında hangi tarafın ne yükümlülüğü olduğu, yükümlülükler yerine gelmediği takdirde risklerin nasıl bölüşüleceği, taşıma sırasında mallarda meydana gelebilecek kaybolma ve hasar riskinin hangi tarafa ait olacağı gibi soruların karşılıkları, sözleşmelerde açık olarak yer almalıdır.
INCOTERMS; dış ticaret alanında en yaygın kullanılan taşıma terimlerinin yorumu için geçerli olmak üzere oluşturulan bir dizi tarafsız uluslar arası kurallar bütünüdür. INCOTERMS ‘in temel amacı, bu tür taşıma terimlerinin ülkeden ülkeye farklı biçimlerde yorumlanmasından kaynaklanan belirsizlikleri ortadan kaldırmak yada büyük ölçüde azaltmaya yönelik çalışmalar yapmaktır.
1- EX WORKS:
Kodu: EXW ( İsmi belirtilen işyerinde teslim )
Satıcı, yeri belirtilen işyerinde (atölye, fabrika, antrepo v.s.) malları alıcının emrine hazır bulundurmakla teslim yükümlülüğünü yerine getirmiş sayılır.
Malları satıcının iş yerinden teslim alarak istenilen yere taşımaya ilişkin masraf ve risk alıcıya aittir. Bu nedenle bu teslim şekli satıcı açısından en az yükümlülük getiren terimdir.
·SATICININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Anlaşma koşullarına uygun malı hazırlar, anlaşılan tarihte ve yerde malları alıcıya teslim eder.
·ALICININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Malların bedelini ödeyerek, malın varış yerine kadar tüm masraf ve risklerini üstlenir.
2- FREE CARRIER:
Kodu: FCA (Taşımacıya teslim , adı belirtilen yerde)
Bu terime göre satıcı, ihracat formalitesi tamamlanmış malları alıcının adını verdiği yerde, yine alıcı tarafından ismi belirtilen taşımacıya teslim etmekle sözleşme tahtındaki teslim yükümlülüğünü yerine getirmiş olmaktadır.
·SATICININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Anlaşma koşullarına uygun malı hazırlar, gümrük masraflarını öder ve alıcının belirlediği yerde, belirlediği taşıyıcıya teslim eder. Teslim anına kadar bütün masraf ve riskler satıcıya aittir.
·ALICININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Malların bedelini ödeyerek, malın ithalat ile ilgili gümrük masraflarını ve navlun ücretini öder.
Malları belirlenen yerde ve tarihte teslim aldıktan sonra tüm masraf ve riskler kendisine aittir.
3- FREE ALONGSIDE SHIP:
Kodu: FAS (İsmi belirtilen yükleme limanında gemi yanında teslim)
Satıcı, alıcı tarafından ismi belirtilen yükleme limanında, yine alıcının ismini verdiği geminin yanında ve alıcının belirttiği zamanda malları hazır bulundurmakla teslim yükümlülüğünü yerine getirmiş sayılır. Bu yer ve zamandan sonraki her türlü masraf ve risk alıcıya aittir.
·SATICININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Anlaşma koşullarına uygun malı hazırlar, malları daha önce belirlenen tarihte ve limanda alıcının daha önce adını verdiği gemi ya da mavnanın yanında teslim eder.
·ALICININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Malların gümrük masraflarını ödeyerek yükleme limanında emrine hazır tutulan malları teslim alır. Bu aşamadan sonra tüm masraf ve riskler alıcıya aittir.
4- FREE ON BOARD:
Kodu: FOB (İsmi belirtilen sevk limanında gemide teslim)
Bu terime göre mallar, alıcı tarafından ismi belirtilen sevk limanında alıcının belirttiği zamanda ve yine alıcı tarafından ismi verilen geminin küpeştesini aştığı anda satıcının teslim yükümlülüğü yerine getirilmiş sayılır. Bu zaman ve yerden itibaren her türlü risk ve masraf alıcıya aittir.
·SATICININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Anlaşma koşullarına uygun malı hazırlar, ihracat ile ilgili işlemleri yapar ve gümrük vergilerini öder. Mallar gemi küpeştesini geçene kadar tüm hasar ve kayıptan sorumludur.
·ALICININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
İthalat ile ilgili belgeleri düzenleyerek gümrük vergilerini ve navlun bedelini öder. Mallar gemi küpeştesini geçtikten sonra tüm masraf ve riskler alıcınındır.
5- COST AND FREIGHT:
Kodu: CFR (Adı belirtilen varış limanında navlun ödenmiş olarak teslim)
Yalnızca denizyolu ve nehir/kanal taşımacılığında kullanılan bu terime göre mallar satıcı tarafından taşıma sözleşmesi yapılmış ve navlunu ödenmiş olarak varış limanında alıcıya teslim edilmektedir. Yüklemeden itibaren doğacak masraflar (navlun hariç) alıcıya aittir.
·SATICININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Anlaşma koşullarına uygun malı hazırlayarak, ihracat işlemlerini yapar. Taşıma acentasıyla anlaşarak navlun bedelini öder.
·ALICININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
İthalat ile ilgili belgeleri düzenleyerek gümrük vergilerini öder. Varış limanında boşaltma masraflarını karşılar. Taşıma sırasında oluşan navlun dışındaki tüm masrafları karşılar.
6- COST, INSURANCE AND FREIGHT:
Kodu: CIF (Adı belirtilen varış limanında navlun ve sigorta primi ödenmiş olarak teslim)
Bu terimde satıcı, CFR terimine ilaveten taşımaya ilişkin deniz sigortasını yaptırmayı ve primini ödemeyi de üstlenmektedir.
·SATICININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Anlaşma koşullarına uygun malı hazırlar, ihracat ile ilgili tüm işlemleri yaparak navlun bedelini öder. Sigortayı sözleşmede anlaşılan şekilde düzenleyerek, alıcıya gönderir.
·ALICININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
İthalat ile ilgili belgeleri düzenleyerek gümrük vergilerini öder. Teslim anından sonra sigorta ve navlun dışındaki tüm masrafları karşılar.
7- CARRIAGE PAID TO:
Kodu: CPT (Adı verilen varış yerine kadar navlunu ödenmiş olarak teslim)
Birkaç etaplı taşıma dahil herhangi bir taşıma şeklinde kullanılan bu terimde satıcı, malları adı belirtilen teslim yerine kadar navlun ödenmiş olarak varış yerinde alıcıya teslim etmektedir. CPT terimi CFR’nin denizyolu dışındaki taşıma şekilleri için kullanılan alternatifidir. Satıcı malları taşımacıya teslim ettiği ve navlunu ödediği anda teslim yükümlülüğünü yerine getirmiş sayılır.
·SATICININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Anlaşma koşullarına uygun malı hazırlayarak, İhracat ile ilgili işlemleri yapar. Gümrük ve navlun bedellerini ödeyerek taşıyıcıya teslim eder.
·ALICININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
İthalat ile ilgili belgeleri düzenleyerek, varış yerinde gümrük vergilerini öder. Malların ilk tesliminden itibaren navlun dışında malla ilgili tüm masraf ve riskler alıcıya ait olup, transit taşıma nedeniyle doğabilecek tüm gümrük masrafları da alıcıya aittir.
8- CARRIAGE AND INSURANCE PAID TO:
Kodu: CIP (Adı belirtilen varış yerine kadar navlun ve sigorta primi ödenmiş olarak teslim)
Bu terimde satıcı CPT terimindeki yükümlülüklerine ilaveten taşımaya ilişkin yük sigortasını yaptırmayı ve primini ödemeyi de üstlenmektedir. CIP terimi CIF’in denizyolu dışındaki taşıma şekilleri için kullanılan alternatifidir.
·SATICININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Anlaşma konusu malları hazırlayarak, varış yerine kadar navlun bedelini öder. Kayıp ve hasar riskine karşı sigorta yaptırır. Satıcının yükümlülüğü malları ilk taşıyıcıya teslim ettiği anda sona erer.
·ALICININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
İthalat ile ilgili belgeleri hazırlayarak, gümrük vergilerini öder. Varış yerinde tüm masrafları ödeyerek mallarını teslim alır.
9- DELIVERED AT FRONTIER:
Kodu: DAF (Sınırda, adı belirtilen yerde teslim)
Sınırda teslim teriminde, satıcı malları ihracat formaliteleri tamamlanmış olarak sınırdaki adı belirtilen yerde fakat komşu ülkenin gümrüğünden önce alıcının emrine hazır bulundurmakla teslim yükümlülüğünü yerine getirmiş sayılır. “Sınır” ifadesi ihraç ülkesi dahil herhangi bir ülkenin sınırı için kullanılabilir. Bu nedenle yer isminin verilerek hangi sınırın kastedildiğinin kesinlikle ifade edilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu terim öncelikle demiryolu ve karayolu ile yapılacak taşımada kullanılır. Sınırdaki belirtilen yerden itibaren navlun masrafı alıcıya aittir. Taşımaya ait sigortanın yapılması konusunda satıcının yükümlülüğü yoktur.
·SATICININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Anlaşma koşullarına uygun malı hazırlayarak İhracat belgelerini düzenler ve gümrük vergilerini öder. Taşıma aracını temin ederek, navlun bedelini öder ve daha önceden belirlenen yerde alıcının emrine hazır tutar.
·ALICININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Malın ithali ile ilgili gerekli işlemleri yaparak, gümrük vergilerini öder. Malı daha önce belirlenen yerde teslim alır.
10- DELIVERED EX SHIP:
Kodu: DES (Adı belirtilen varış limanında gemide teslim)
Sadece deniz ve nehir/kanal yoluyla taşımada kullanılan bu terime göre satıcı, malları adı belirtilen varış limanında, geminin bordasında, gümrükten önce alıcının emrine hazır bulundurduğunda teslim yükümlülüğünü yerine getirmiş olmaktadır. Bu yere kadar bütün risk ve masraf satıcıya aittir. Sigorta sözleşmesinin yapılması hususunda satıcının yükümlülüğü yoktur.
·SATICININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Anlaşma koşullarına uygun malı hazırlayarak gümrük vergilerini ve navlunu öder. Varış limanına kadar bütün masraf ve riskler satıcıya aittir.
·ALICININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Malın ithali ile ilgili tüm işlemleri yaparak gümrük vergilerini öder. Malı varış limanında teslim alarak gerekli gümrük işlemlerini yapar.
11- DELIVERED EX QUAY: (Duty paid)
Kodu: DEQ (Adı belirtilen varış limanında gümrük vergisi ödenmiş olarak rıhtımda teslim)
Sadece deniz nehir/kanal yolu ile taşımada kullanılan bu terim adı belirtilen bir varış limanında malların satıcı tarafından, gümrüklenmiş olarak rıhtımda alıcının emrine hazır bulundurulmasını öngörmektedir. Malların bu noktaya kadar getirilmesine ilişkin bütün risk, masraflar ve vergiler satıcı tarafından üstlenilir. Sigorta sözleşmesinin yapılması konusunda satıcının yükümlülüğü yoktur.
12- DELIVERED DUTY UNPAID:
Kodu: DDU (Adı belirtilen varış yerinde gümrük vergisi ödenmeden teslim)
Herhangi bir taşıma biçimi için kullanılabilen bu terime göre satıcı, ithal ülkesindeki adı belirtilen bir yerde malları alıcının emrine hazır bulundurmakla teslim yükümlülüğünü yerine getirmiş olmaktadır. O noktaya kadar her türlü risk ve maliyet ile gümrük formalitelerini sonuçlandırmaya ilişkin maliyet ve riski, fiili ithal sırasındaki vergi, harç ve diğer resmi giderler hariç satıcı üstlenmektedir. Zamanında fiili ithal işleminin yapılmaması durumunda doğabilecek risk ve ek masraflar ise alıcıya aittir. Sigorta sözleşmesinin yapılması konusunda satıcının yükümlülüğü yoktur.
13- DELIVERED DUTY PAID:
Kodu: DDP (Adı belirtilen varış yerinde gümrük vergisi ödenmiş olarak teslim)
Herhangi bir taşıma biçimi için kullanılan bu terime göre satıcı, ithal ülkesindeki adı belirtilen bir yerde malları gümrüklenmiş olarak alıcının emrine hazır bulundurmakla teslim yükümlülüğünü yerine getirmiş olmaktadır. O noktaya kadar her türlü risk ve maliyeti (vergiler dahil) satıcı üstlenmektedir. Bu durumda satıcının en fazla risk ve maliyet üstlendiği terim DDP olmaktadır. Sigorta sözleşmesinin yapılması konusunda satıcının yükümlülüğü yoktur.